کارشناسان معتقدند تقویت سواد رسانه‌ای و رعایت حقوق ارتباطی در فضای مجازی، مهم‌ترین راهکار برای جلوگیری از هرج‌ومرج، کاهش اعتماد عمومی و تضعیف سرمایه اجتماعی است.
به گزارش امیت، انتشار بی‌ضابطه مطالب غیرمرتبط در گروه‌ها و محافل مجازی، به‌ویژه در جمع‌های علمی و تخصصی، سبب بی‌اعتمادی اعضا و نقض حقوق ارتباطی آنها می‌شود. این رفتار نه تنها مانع از تحقق اهداف اصلی گروه‌هاست، بلکه نوعی بی‌احترامی به انتخاب آگاهانه افراد تلقی می‌شود.
بر اساس تحلیل اجتماعی، بی‌توجهی به فرهنگ استفاده از ابزارهای ارتباطی، به مرور زمان سرمایه اجتماعی را فرسوده و فرصت‌های هم‌افزایی را از میان می‌برد. در چنین فضایی، خروج اعضا یا بی‌اعتمادی به محتوای منتشرشده، از تبعات اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
از منظر اخلاق رسانه‌ای نیز ارسال محتوای بی‌ربط در گروه‌ها همانند رفتار خارج از موضوع در نشست‌های رسمی، اقدامی ناپسند است که به شأن جمعی لطمه می‌زند و فضای ارتباطی را به آشفتگی می‌کشاند. کارشناسان تأکید دارند چنین رفتارهایی حتی در قالب تبلیغ نیز نتیجه معکوس دارد و موجب بیزاری مخاطبان از پیام خواهد شد.
راهکار اصلی در این زمینه، ارتقای سواد رسانه‌ای است؛ مهارتی که به افراد می‌آموزد میان رسانه شخصی و جمعی تمایز قائل شوند و احترام به کارکرد جمعی را بر منافع فردی ترجیح دهند. آموزش اصول ساده‌ای همچون «احترام به موضوع گروه»، «پرهیز از انتشار پیام‌های غیرمرتبط» و «رعایت حقوق ارتباطی»، می‌تواند به تدریج به هنجاری پایدار تبدیل شود.
به باور صاحب‌نظران، مسئولیت توسعه سواد رسانه‌ای تنها بر دوش افراد نیست و مدیران گروه‌ها، نهادهای آموزشی و فعالان فرهنگی نیز باید در این زمینه مشارکت کنند. رعایت قانون و اخلاق در فضای مجازی همان نقشی را دارد که در دنیای واقعی ضامن نظم اجتماعی است.
علم و فناوری
سواد رسانه‌ای؛ شرط لازم برای صیانت از فرهنگ استفاده از فناوری‌های ارتباطی
مطالب مشابه
